Dozór elektroniczny 2024 – jak uzyskać dozór elektroniczny?

Dozór elektroniczny 2024 – jak uzyskać dozór elektroniczny?

System dozoru elektronicznego

System dozoru elektronicznego (nazywany zamiennie „aresztem domowym”, bądź kolokwialnie „bransoletką”) jest stosunkowo nową instytucją prawa karnego wykonawczego. System ten został wprowadzony do porządku prawnego obowiązującą od pierwszego września 2009 r. ustawą „o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego”. Obecnie, przepisy regulujące dozór elektroniczny znajdują się w rozdziale VIIa kodeksu karnego wykonawczego. Ten szczególny sposób odbywania kary pozbawienia wolności od początku jego obowiązywania cieszy się dużym zainteresowaniem wśród osób skazanych. Dzięki częstemu stosowaniu dozoru elektronicznego w praktyce, instytucja ta poprzez liczne nowelizacje została dostosowana do realiów polskiego systemu penitencjarnego.
Ostatnia istotna nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2023 r.

Dozór elektroniczny – nowelizacja od stycznia 2023

Aktualnie, o udzieleniu zgody na odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie elektronicznego dozoru, poza sądem penitencjarnym decyduje również komisja penitencjarna w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa. Istotną zmianą jest również umożliwienie stosowania tego rozwiązania wobec osób skazanych na karę pozbawienia wolności do 3 lat, którym do końca jej wykonania pozostało nie więcej niż 6 miesięcy. Dzięki powyższym zmianom więcej skazanych będzie mogło spełniać warunki aby dostać dozór elektroniczny. Rozpoznawanie wniosków przez właściwe komisje penitencjarne znacznie przyspieszy całą procedurę. Warto podkreślić, iż z tej formy odbywania kary skorzystać mogą jedynie osoby skazane prawomocnym wyrokiem sądu. Takiej możliwości nie będą więc miały osoby tymczasowo aresztowane oraz osoby wobec których stosuje się inne środki zapobiegawcze jeszcze podczas trwania postępowania karnego.

Na czym polega kara dozoru elektronicznego?

Wyjaśnić trzeba, że dozór elektroniczny to nie kara, a sposób wykonywania kary pozbawienia wolności. Według definicji zawartych w art. 43b kodeksu karnego wykonawczego, dozór elektroniczny jest to kontrola zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych zaś system dozoru elektronicznego jest to ogół metod postępowania i środków technicznych służących do jego wykonywania.

W systemie dozoru elektronicznego można przede wszystkim kontrolować przebywanie skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd albo komisję penitencjarną miejscu (dozór stacjonarny). Kontrola jedynie bieżącego miejsca pobytu skazanego jest właściwa dla tzw. dozoru mobilnego, natomiast kontrola zachowywania przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd odnosi się do dozoru zbliżeniowego. Przy tym, karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się zawsze jako dozór stacjonarny, zaś środki karne i zabezpieczające wykonuje się jako dozór zbliżeniowy lub mobilny. Warto wskazać, iż rozpoczęcie wykonywania dozoru elektronicznego następuje z dniem, w którym wobec skazanego uruchomiono środki techniczne niezbędne do wykonywania kary w tym systemie.

Jakie warunki trzeba spełnić aby dostać dozór elektroniczny?

Aktualnie, skazany musi spełnić szereg ustawowych wymogów, by mieć szansę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Między innymi od 1 stycznia 2023 r. Sąd, bądź właściwa komisja penitencjarna musi mieć pewność, iż ta forma odbywania kary nie wpłynie negatywnie na osiągnięcie jej celów. Sąd musi mieć bowiem pewność, iż proces resocjalizacji skazanego przebiegnie prawidłowo, tym samym skazany nie powróci do kryminalnej przeszłości.

Skazany musi spełniać wszystkie poniższe przesłanki łącznie, aby sąd penitencjarny bądź właściwa komisja mogła mu udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego:
1. wobec skazanego została orzeczona kara pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego została orzeczona kara pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy, (jednocześnie nie może być to skazanie w warunkach recydywy opisanej w art. 64 § 2 kodeksu karnego);
2. odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary;
3. skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4. osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego pisemną zgodę;
5. odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne (obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi).
Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
System dozoru elektronicznego może być również odpowiednio stosowany do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności.
Wobec tego, iż ustawa wymaga od skazanego łącznego spełnienia szeregu przesłanek, wniosek o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego musi zawierać odpowiednie uzasadnienie. W związku z tym, warto skorzystać z pomocy adwokata, który pomoże w jego prawidłowym sporządzeniu. Pomoc profesjonalisty, który do konkretnego przypadku dobierze odpowiednią argumentację znacznie zwiększa szansę na skuteczność wniosku.
Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie stoją warunki techniczne, a także wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę. W postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny: określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych; wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika.
Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek przede wszystkim: nieprzerwanie nosić nadajnik; dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą lub zniszczeniem, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną; udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne do kontroli lub naprawy; udzielać wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora. Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma ponadto obowiązek między innymi pozostawać we wskazanym przez sąd albo komisję penitencjarną miejscu w wyznaczonym czasie oraz umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator.
Warto wiedzieć, iż Sąd penitencjarny lub właściwa komisja penitencjarna określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu:
1) świadczenia pracy;
2) wykonywania praktyk religijnych lub korzystania z posług religijnych;
3) sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą;
4) kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej;
5) korzystania z urządzeń lub zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych;
6) komunikowania się z obrońcą, pełnomocnikiem oraz wybranym przedstawicielem
8) utrzymywania więzi z rodziną lub innymi bliskimi osobami;
9) korzystania z opieki medycznej lub udziału w terapii;
10) dokonania niezbędnych zakupów.

Warto więc we wniosku wyczerpująco opisać charakter i godziny wykonywanej pracy oraz inne okoliczności osobiste/rodzinne, które mogłyby mieć wpływ na harmonogram dnia skazanego. Nasza kancelaria jako posiadająca odpowiednie doświadczenie w sprawach karnych, świadczy pomoc także w uzyskaniu systemu dozoru.
Podsumowując, w celu sporządzenia wniosku bądź reprezentacji w sprawie, bądź uzyskania dalszych informacji warto skorzystać z porady i wsparcia profesjonalnego prawnika.