Odszkodowanie za niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) – definicja, ustawa, rejestr zgłoszeń

Odszkodowanie za niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) – definicja, ustawa, rejestr zgłoszeń

W życie weszła kolejna nowelizacja Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w której poprzez dodanie m.in. art. 17a–17i  wprowadzono odszkodowania (świadczenia kompensacyjne) za niepożądane odczyny poszczepienne (tzw. NOP, NOPy). W dalszej części tekstu omawiana nowelizacja określana będzie skrótowo jako ustawa o NOPach. Wnioski  o świadczenia kompensacyjne można składać do Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych od 12 lutego 2022 r. . Co ważne, odszkodowania przewidziane w wyżej wskazanej ustawie o NOPach będą przysługiwać nie tylko po szczepionce przeciwko Covid-19, lecz także w przypadku innych szczepień. Istotne jest jednak, aby działania niepożądane były ujęte przez producenta danej szczepionki w jej charakterystyce. Wiele kontrowersji wzbudza fakt, że ustawa ta jednak nie przewiduje rekompensat za zgon.

Mimo, że ustawa o NOPach wchodzi w życie dopiero po roku od rozpoczęcia szczepień przeciwko Covid-19, będzie ona działa wstecz, co oznacza, że będzie obejmować także szczepienia przeciw Covid-19 wykonane również w grudniu 2020 roku.

NOP definicja

O tym, czy w zasadzie jest niepożądany odczyt poszczepienny uprawniający do świadczenia kompensacyjnego mówi art. 17 a ust. 1 wprowadzony w ustawie o nopach:

Art. 17a. ust. 1.Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi  [definicja NOP]
W przypadku gdy w wyniku szczepienia ochronnego, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 4 pkt 2, art. 17 ust. 10 albo art. 46 ust. 4 pkt 7, u osoby, u której zostało przeprowadzone to szczepienie, wystąpiły w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki albo szczepionek działania niepożądane wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego, o której mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, w wyniku których:
1) osoba ta wymagała hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo
2) u osoby tej wystąpił wstrząs anafilaktyczny powodujący konieczność obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo hospitalizacji przez okres krótszy niż 14 dni
– osobie tej przysługuje świadczenie kompensacyjne wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, zwanego dalej „Funduszem”.

W dużym uogólnieniu można zatem stwierdzić, że definicja NOP jest następująca – niepożądanym odczynem poszczepiennym jest działanie niepożądane będące wynikiem szczepienia ochronnego i wymienione w charakterystyce danej szczepionki, które wystąpiło w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki, w wyniku którego:

• wymagana była hospitalizacja przez okres nie krótszy niż 14 dni albo
• wystąpił wstrząs anafilaktyczny powodujący konieczność obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo hospitalizacji przez okres krótszy niż 14 dni.

Kiedy będzie przysługiwać świadczenie kompensacyjne?

W myśl ustawy o NOP, świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało w sytuacji, w której po szczepieniu pojawią się działania niepożądane wymienione przez producenta w charakterystyce szczepionki, a które spowodują konieczność hospitalizacji przez co najmniej 14 dni lub w sytuacji, w której wystąpi wstrząs anafilaktyczny, którego skutkiem będzie konieczność obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym, izbie przyjęć czy hospitalizację przez okres do 14 dni. Zgodnie z powyższym świadczenie kompensacyjne będzie można uzyskać tylko w przypadkach hospitalizacji. Ponadto ustawa nie obejmuje sytuacji, w której pacjent straci życie w wyniku zaszczepienia.

Świadczeniem kompensacyjnym przewidzianym w ustawie o NOPach, zostaną objęte działania niepożądane, które wstąpiły wskutek szczepień wykonanych przeciwko Covid-19, przeprowadzonych po 26 grudnia 2020 roku. W zakresie pozostałych szczepień ustawą o NOPach objęte będą szczepienia ochronne przeprowadzone dopiero od 1 stycznia 2023 roku.

W jakiej wysokości będzie przysługiwać rekompensata za niepożądane odczyny poszczepienne?

Ustawa wskazuje na maksymalną wysokości odszkodowania (świadczenia kompensacyjnego), które ma wynosić 100 tys. złotych. Oczywiście wysokość ta będzie uzależniona od liczby dni hospitalizacji oraz natężenia objawów. I tak świadczenie wyniesie:

1. 3 000 złotych – w przypadku obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć w związku z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego;
2. 10 000 złotych – w przypadku hospitalizacji w związku z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego trwającej krócej niż 14 dni;
3. Od 10 000 złotych do 20 000 złotych – w przypadku hospitalizacji od 14 dni do 30 dni;
4. Od 21 000 złotych do 35 000 złotych – w przypadku hospitalizacji trwającej od 31 dni do 50 dni;
5. Od 36 000 złotych do 50 000 złotych – w przypadku hospitalizacji trwającej od 51 dni do 70 dni;
6. Od 51 000 złotych do 65 000 złotych – w przypadku hospitalizacji trwającej od 71 dni do 90 dni;
7. Od 66 000 złotych do 89 000 złotych – w przypadku hospitalizacji trwającej od 91 dni do 120 dni;
8. 100 000 złotych – w przypadku hospitalizacji trwającej powyżej 120 dni.

Należy zaznaczyć, że świadczenie kompensacyjne jest dodatkowo podwyższane w przypadku:

1. Zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym – o 15 000 złotych;
2. Innego zabiegu operacyjnego albo metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko – o 5 000 złotych;
3. Hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej co najmniej 7 dni – o 10 000 złotych;
4. Hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii lub intensywnej opieki medycznej trwającej dłużej niż 30 dni – o 20 000 złotych.

Rekompensata, o której mowa przewiduje także zwrot kosztów dalszego leczenia lub rehabilitacji po zakończeniu obserwacji lub hospitalizacji, w wysokości jednak nie wyższej niż 10 000 złotych.

Wniosek o świadczenie kompensacyjne do Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych

Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych o przyznanie świadczenia kompensacyjnego powinien zawierać:

1) dane wnioskodawcy (czyli osoby, u której zostało przeprowadzone szczepienie ochronne) – imię i nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL (a w razie jego braku
–serię i numer paszportu albo numer identyfikacyjny innego dokumentu, na podstawie którego jest możliwe ustalenie danych osobowych);
2) imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego (jeżeli wniosek dotyczy dziecka lub osoby ubezwłasnowolnionej);
3) adres korespondencyjny;
4) numer telefonu lub adres poczty elektronicznej (jeżeli wnoszący je posiada);
5) dane o stanie zdrowia oraz inne informacje niezbędne do rozpatrzenia wniosku;
6) numer rachunku bankowego lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, na który mają być przekazane świadczenie kompensacyjne i zwrot opłaty od wniosku, albo adres, na który ma być dokonany przekaz pocztowy;
7) określenie rodzaju i wskazanie daty wykonania szczepienia ochronnego;
8) wskazanie daty obserwacji w szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć albo okresu hospitalizacji;
9) opis stanu faktycznego sprawy.

Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych musi zawierać też klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.” Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Ponadto do wniosku dołącza się:

1) kopię zaświadczenia o wykonaniu szczepienia ochronnego (np. Unijny Certyfikat COVID) lub karty uodpornienia lub kopię książeczki szczepień lub dokumentacji medycznej, w której zostało odnotowane szczepienie;
2) kopie karty informacyjnej z leczenia szpitalnego oraz pozostałej posiadanej dokumentacji medycznej;
3) kopie dokumentacji leczenia lub rehabilitacji wraz z dokumentacją potwierdzającą poniesione koszty – w przypadku dochodzenia
4) potwierdzenie wniesienia opłaty w wysokości 200 zł;
5) oświadczenie, że w sprawie objętej wnioskiem nie toczy się lub nie zostało zakończone postępowanie przed sądem cywilnym w sprawie o zadośćuczynienie lub odszkodowanie związane z wystąpieniem działań niepożądanych po podanej szczepionce albo podanych szczepionkach.

Jeśli wniosek składa pełnomocnik, do wniosku należy również dołączyć oryginał pełnomocnictwa lub jego urzędowo poświadczony odpis (tzn. poświadczony przez notariusza; adwokat i radca prawny mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa).

Wzór wniosku – karty zgłoszenia NOP

Formularz wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych należy pobrać ze strony internetowej Rzecznika Praw Pacjenta.

We wniosku należy wskazać swoje dane: nazwisko, imię, datę urodzenia i numer PESEL.  Jeśli wniosek dotyczy dziecka, należy podać imię i nazwisko rodzica. Jeżeli wniosek jest składany przez pełnomocnika – powinien on również wskazać swoje imię i nazwisko. Kolejne pola wniosku dotyczą adresu do korespondencji. Wskazane jest podanie informacji  ułatwiających kontakt – numeru telefonu i adresu e-mail. Następny punkt formularza dotyczy numeru rachunku bankowego, na który ma zostać wypłacone świadczenie. Można też ewentualnie podać adres do przekazu pocztowego.

Na trzeciej stronie wniosku widnieje lista dokumentów załączanych do wniosku. W pierwszej kolejności wskazano te dokumenty, które są wymagane w każdym przypadku. W kolejnych polach można wskazać dodatkowe załączniki, jak np. pełnomocnictwo. Zgodnie z wymogiem przewidzianym przez ustawę, wniosek zawiera oświadczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Jak uzyskać świadczenie kompensacyjne za NOP?

Świadczenie kompensacyjne przyznawać będzie Rzecznik Praw Pacjenta. Okres zgłaszania wniosku wydłużono do 5 lat, a złożenie wniosku jest płatne w wysokości 200 złotych – opłata ta będzie zwracana w przypadku przyznania świadczenia.

Rzecznik Praw Pacjenta będzie przyznawać świadczenie w drodze decyzji administracyjnej, po uzyskaniu opinii Zespołu ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Gwarancją szybkiego ustalania prawa do omawianego świadczenia i jego szybką wypłatę jest wyznaczony termin na rozpatrzenie wniosku, który wynosić będzie 2 miesiące.

Jeżeli złożony wniosek będzie niekompletny lub nienależycie opłacony wówczas Rzecznik Praw Pacjenta będzie wzywać wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 30 dni od dnia doręczenia, wskazując na stwierdzone w nim znaki. Jeżeli wnioskodawca nie uzupełni w terminie wskazanych braków, wniosek taki pozostawia się bez rozpoznania. Jeżeli we wniosku nie uwzględni się podstawy do oceny merytorycznej, Rzecznik Praw Pacjenta będzie uprawniony do wydania decyzji bez zasięgnięcia opinii od Zespołu. Na decyzję wydaną przez Rzecznika Praw Pacjenta będzie przysługiwać skarga do sądu administracyjnego.