Tarcza antykryzysowa w turystyce. Zmiany w zasadach rezygnacji z wycieczek
Tarcza antykryzysowa w turystyce. Zmiany w zasadach rezygnacji z wycieczek
W artykule Koronawirus a prawo do rezygnacji z wycieczki opisywałem prawne możliwości bezkosztowej rezygnacji z wycieczki wykupionej w biurze podróży. Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych („ustawa o imprezach”), podróżny może liczyć na zwrot całości wpłat za wycieczkę w dwóch sytuacjach. Pierwsza z nich ma miejsce, gdy podróżny rezygnuje z wycieczki z powodu nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności (np. zagrożenie koronawirusem) w miejscu docelowym. Aby skorzystać z tego uprawnienia, konieczne jest jednak złożenie poprawnego pod względem formalnym i merytorycznym oświadczenia o odstąpieniu od umowy o udział w imprezie turystycznej. Druga sytuacją, w której podróżnemu przysługuje zwrot całości kosztów to odwołanie wycieczki przez organizatora.
Zmiany niekorzystne dla podróżnych
Jeszcze do niedawna, w obu tych sytuacjach, organizator miał obowiązek zwrócić podróżnemu całość dokonanych wpłat w terminie do 14 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub od dnia powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki. I tak też się działo. Klienci, którzy jako pierwsi zwracali się do mojej Kancelarii po pomoc w odstąpieniu od umowy z biurem podróży – w większości przypadków otrzymali zwrot całości wpłat. Jednakże z wejściem w życie tzw. Tarczy Antykryzysowej, wprowadzone zostały nowe zasady rezygnacji z wycieczek. Tłumaczono je koniecznością ochrony biur podróży przed bankructwem.
W związku z ogłoszeniem światowej pandemii koronawirusa termin rozwiązania bądź odstąpienia od umowy o imprezę turystyczną, o którym mowa w art. 47 ust. 4 oraz art. 47 ust. 5 pkt 2, jest skuteczny z mocy prawa po upływie 180 dni. Dotyczy to umów rozwiązanych w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2. Takie rozwiązanie powstrzyma w najbliższych dniach i tygodniach lawinowe ogłaszanie niewypłacalności przez organizatorów turystyki, a tym samym pozwoli to uniknąć setek tysięcy poszkodowanych klientów.
– uzasadnienie projektu ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Tarcza Antykryzysowa)
Dodatkowe 180 dni na zwrot
Pierwszym udogodnieniem dla branży turystycznej jest odroczenie zwrotu wpłat za wycieczki, które się nie odbyły z powodu epidemii COVID-19. W związku z tym, biuro podróży zyskuje dodatkowe 180 dni na zwrot podróżnemu wpłaconej przez niego zaliczki.
Art 15k ust. 1 Tarczy Antykryzysowej
Odstąpienie od umowy w trybie określonym w art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych lub rozwiązanie przez organizatora turystyki umowy o udział w imprezie turystycznej w trybie określonym w art. 47 ust. 5 pkt 2 tej ustawy, które to odstąpienie od umowy lub rozwiązanie umowy pozostaje w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii wirusa SARS-CoV-2, jest skuteczne z mocy prawa po upływie 180 dni od dnia powiadomienia przez podróżnego o odstąpieniu lub powiadomienia o rozwiązaniu przez organizatora turystyki.
Przepis ten dotyczy dwóch sytuacji, w których w związku z epidemią koronawirusa:
- wycieczka została anulowana przez biuro podróży poprzez rozwiązanie umowy w trybie art 47 ust. 5 pkt 2 ustawy o imprezach, albo
- podróżny sam odstąpił od umowy o udział w imprezie turystycznej składając w tym zakresie prawnie wiążące oświadczenie woli.
Cytowany art. 15k ust. 1 Tarczy Antykryzysowej zawiesza skuteczność powyższych czynności prawnych. Wywołują one skutki prawne dopiero po upływie 180 dni od złożenia oświadczenia woli drugiej stronie. Tak więc oczekiwany przez klienta skutek prawny – możliwość żądania zwrotu wpłaconych kwot nastąpi dopiero po 180 dniach od rozwiązania umowy albo złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Dopiero po upływie 180 dni, rozpoczyna się bieg terminu 14 dni na zwrot uiszczonych przez klienta wpłat.
- Przykład:
Podróżny wykupił wycieczkę do Tajlandii w biurze podróży Itaka w terminie 10 – 24 kwietnia 2020 r. W dniu 6 kwietnia, podróżny złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie to wywoływać będzie skutki prawne dopiero po upływie 180 dni od jego złożenia, czyli z dniem 3 października 2020 r. W tym przypadku, 14 dniowy termin na zwrot wpłaty podróżnego rozpocznie się w dniu 3 października 2020 r.
Możliwość otrzymania vouchera
Przepis działający wstecz
Jedną z głównych zasad prawa jest zasada lex retro non agit (prawo nie działa wstecz). Pomimo, że cytowana Tarcza Antykryzysowa weszła w życie 31 marca 2020 r., to przepisy wprowadzające dodatkowe 180 dni oczekiwania na skuteczność rozwiązania umowy o imprezę turystyczną wchodzą w życie z mocą wsteczną – od 13 marca 2020 r. Co więcej, stosuje się je także w przypadku umów, które zostały rozwiązane (bądź od których odstąpiono) w okresie 14 dni przed 13 marca 2020 r. Tak więc w praktyce przepisy te mają zastosowanie do umów rozwiązywanych z powodu epidemii już od 28 lutego 2020 r. Mówi o tym cytowany niżej przepis:
Art. 31h Tarczy Antykryzysowej
W przypadku gdy organizator turystyki, o którym mowa w ustawie z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, nie dokonał zwrotu poniesionych przez podróżnego opłat lub wpłat, o których mowa w art. 47 ust. 4 lub ust. 5 ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, a termin na ich dokonanie nie upłynął przed dniem 13 marca 2020 r., przepisy art. 15k stosuje się odpowiednio.
- Przykład:
Klient zawarł umowę o imprezę turystyczną, której przedmiotem była wycieczka do Turcji w dniach 10 – 24 czerwca 2020 r. W dniu 4 marca 2020 r. klient złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy. W związku z oświadczeniem klienta, biuro podróży powinno zwrócić uiszczone przez klienta wpłaty w terminie 14 dni czyli do 18 marca 2020 r. Tak się jednak nie stało. Biuro podróży stwierdziło, że jest za wcześnie, by określić jak wysokie ryzyko zarażenia koronawirusem będzie istniało w Turcji w dniu wycieczki. W związku z tym, organizator uznał, że brak jest podstaw do bezkosztowego anulowania wycieczki. Jako że oświadczenie o odstąpieniu od umowy złożone zostało w terminie 14 dni przed 13 marca (4 marca 2020 r.), to na mocy art 31h Tarczy Antykryzysowej, oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy będzie skuteczne po 180 dniach od jego złożenia. Dopiero więc po upływie 180 dni od 4 marca, rozpocznie się bieg 14- dniowego terminu na zwrot klientowi wpłat poczynionych tytułem wycieczki.
Powyższe zmiany znacznie komplikują sytuację klientów biur podróży chcących zrezygnować z zakupionych wycieczek w związku z zagrożeniem koronawirusem. Również i biura podróży nie ułatwiają klientom otrzymania zwrotu. Z relacji przekazywanych przez klientów zgłaszających się do mojej kancelarii wynika, że zdarzają się przypadki naliczania przez biura podróży dodatkowych opłat za rezygnację z wycieczki, czy też wręcz ignorowania oświadczenia o odstąpieniu od umowy złożonego przez klienta. Pamiętajmy, że złożenie poprawnego pod względem formalnym i merytorycznym oświadczenia o odstąpieniu od umowy z powołaniem się na trafną argumentację dotycząca zagrożenia koronawirusem jest podstawą do uzyskania zwrotu całości dokonanych wpłat.
Jeśli rozważasz złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy o imprezę turystyczną, lub też chciałbyś uzyskać wsparcie prawne w związku z już złożonym oświadczeniem – zapraszam do kontaktu. Kancelaria Adwokacka Adwokat Dawid Suszyński zapewnia profesjonalną pomoc prawną w sprawach dotyczących anulowania wycieczek w związku z koronawirusem.